Overal waar ik in de revalidatiesector kom hoor ik hetzelfde. De bezuinigingen worden verder opgevoerd en er zal dit jaar zelfs fors gesneden gaan worden in het aantal therapeuten. Vreselijk voor de mensen die dreigen hun baan kwijt te raken! De vraag die mij bezig houdt is het waarom van deze keuze? Waarom moeten deze behandelaren weg? Is het een (kaasschaaf) manier om minder vaste lasten te krijgen of ligt hier een nieuwe visie op revalidatie aan ten grondslag?
Wanneer je bedenkt dat veel behandelingen nog 1 op 1 plaatsvinden, betekent het snijden in behandelend personeel dat er direct minder behandelcapaciteit ontstaat. Natuurlijk kan de directe tijd nog verder opgeschroefd worden, maar of dit bijdraagt aan de kwaliteit van de behandelingen vraag ik me af. Mensen die alleen nog maar productie draaien en geen tijd meer krijgen om te overleggen en elkaar te inspireren gaan over het algemeen niet beter functioneren.
Biedt het opvoeren van het aantal groepsbehandelingen dan een uitkomst? Een behandelaar ziet meerdere revalidanten tegelijk en werkt daarmee (kosten)effectiever. Daardoor kan een revalidatiecentrum meer behandelen met minder therapeuten. Meer met minder dus.
Of levert een groepsbehandeling ook kwalitatieve winst op? Is een revalidant mogelijk meer gebaat bij een groepstherapie dan bij een individuele behandeling? Bij een 1 op 1 behandeling krijg een revalidant alle aandacht van de therapeut. Het enige dat hij hoeft te doen is te volgen wat de therapeut bedacht heeft om te gaan oefenen.
Wanneer een revalidant in een groepsbehandeling wordt ingeroosterd moet hij om te beginnen de aandacht van de therapeut delen. Dit vraagt meer initiatief en alertheid van de revalidant om die tips en aanwijzingen te krijgen die hem verder helpen. Daar komt bij dat een revalidant binnen de groep ook voorbeelden om zich heen heeft waarbij hij kan (en mag) afkijken. Het afkijken van voorbeelden is een zeer effectieve manier om zelf te leren. Dat wordt dan ook volop ingezet in bijvoorbeeld de topsport of het bedrijfsleven. Door samen te delen leer je meer dan wanneer je alleen aan de slag gaat. Door met anderen samen op pad te gaan ontstaat behalve de kans om af te kijken ook de mogelijkheid om informatie, ideeën en ervaringen uit te wisselen. En daar liggen dus kansen om (nog)meer met minder te gaan doen. Of liever gezegd ‘anders met minder’. In veel gevallen hoeft een therapeut helemaal niet aanwezig te zijn bij een groep revalidanten om hen te laten leren.
Wanneer je revalideren ziet als een leertraject, ontstaat er een rol voor een revalidatieprofessional. Een revalidatieprofessional creëert een leeromgeving voor revalidanten, samen met hun partners en mantelzorgers. Op basis van de (te ontdekken) leervragen van een revalidant stuurt een revalidatieprofessional een revalidant alleen of met anderen (revalidanten, familie, mantelzorgers of ervaringsdeskundigen) op pad met een opdracht, al dan niet met een camera om hier beelden van vast te leggen. Op een later moment komt de revalidant dan bij de professional terug met zijn gerichte vragen en oplossingen op basis van zijn opgedane ervaring. Daar kan de revalidatieprofessional zijn inhoudelijke expertise gaan toevoegen of doorverwijzen naar collega experts.
Revalideren gaat dan niet meer over therapeuten die zorgen en behandelen waarbij een revalidant in een afhankelijke positie verkeert. Revalideren gaat dan over revalidatieprofessionals die leersituaties creëren waarbij ze een revalidant de kans bieden om zijn eigen leervragen te ontdekken en eigen oplossingen te zoeken. Daarmee leert een revalidant tegelijkertijd om, ondanks zijn beperkingen, ook weer initiatief en eigen regie te nemen. Twee vliegen in één klap.
Voorwaarde om zo te gaan werken is wel dat het voorgeschreven rooster, waarin een revalidant geen eigen regie kan voeren en de behandelkamer waarin een revalidant niet leert participeren verdwijnt. Ook vraagt het van therapeuten om zich buiten hun eigen expertisegebied te begeven en aan te sluiten bij de participatiewensen van de revalidant.
Anders revalideren met minder professionals gaat over een flexibele leeromgeving waar mensen zoals revalidanten, partners, mantelzorgers, ervaringsdeskundigen, revalidatieprofessionals en behandelende therapeuten samen komen om met en van elkaar te leren. De basis is gelijkwaardigheid waarbij het leerproces van de revalidant centraal staat.
Inge Vuijk
Auteur Revalideren is leren en oprichter Rehab Academy